Lucas Cranach the Elder, Adam and Eve

Lucas Cranach the Elder, Adam and Eve 1528
Oil on wood, 172 x 63 cm
Galleria degli Uffizi, Florence

Ο Lucas Cranach ο Πρεσβύτερος (1472 - 1553) ήταν ζωγράφος της Γερμανικής Αναγέννησης που φιλοτέχνησε με μαεστρία ιδιαίτερα πορτρέτα και γυναικεία γυμνά. Στο έργο του συγκαταλέγεται μία πληθώρα βιβλικών και μυθολογικών σκηνών με συμμετοχή αισθησιακών γυμνών μορφών -μεγάλη καινοτομία για τη γερμανική ζωγραφική- όπως αποδεικνύει και το παρόν δίπτυχο των πρωτόπλαστων, Αδάμ και Εύας. Το έργο φιλοτεχνήθηκε κατά την παραμονή του Lucas Cranach στη Βιέννη. Οι επιρροές που δέχθηκε από το ουμανιστικό περιβάλλον της πόλης και ειδικότερα τον Albrecht Dürer, ο οποίος είχε επιμεληθεί πρώτος στο γερμανικό κόσμο της αναπαράστασης των πρωτοπλάστων, οδήγησαν τον Cranach στα ίδια βήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Cranach ήταν στενός φίλος με το Λούθηρο και η τέχνη του καθρεφτίζει το πνεύμα και το χαρακτήρα της Μεταρρύθμισης, ενώ παράλληλα δέχεται να ζωγραφίσει τα πορτρέτα πολλών ηγεμόνων που τάχθηκαν υπέρ της νέας θρησκευτικής κίνησης.

Αντίθετα με τα δεδομένα της γερμανικής ζωγραφικής και τα στερεότυπα της απεικόνισης βιβλικών θεμάτων, ο Lucas Cranach ελευθερώνεται από τα δεσμά των κανόνων. Τα σώματα δεν υπακούν στα ανατομικά πρότυπα με ρεαλιστική ακρίβεια, αλλά επιμηκύνονται πέρα από τις πραγματικές τους αναλογίες, σάρκες με θεατρικό αισθησιασμό. Προβάλλονται σε σκοτεινό φόντο, τεχνική που αναδεικνύει τα περιγράμματα των κορμιών και δημιουργεί εμφανή χρωματική αντίθεση με το ροδαλό χρώμα της σάρκας.

Και οι δύο φιγούρες καλύπτουν τις λαγόνες τους με τα κλαδιά της παρακείμενης μηλιάς. Ο Αδάμ σε μια σιγμοειδή στάση ξύνει το κεφάλι του και με αμφιβολία κοιτά της Εύα να κρατά τον απαγορευμένο καρπό. Ο Cranach με τρόπο ευφυή αποτυπώνει έξοχα την ψυχική κατάσταση του Αδάμ, η συνολική στάση του οποίου υποδηλώνει αμηχανία και διστακτικότητα, ωστόσο ανίκανου να αντισταθεί στον πειρασμό. Αναμφισβήτητα, η Εύα χαίρει περισσότερης επιμέλειας. Το σώμα της είναι ευλύγιστο και λεπτό σε ασταθή στάση, ενώ βρίθει ενός εκλεπτυσμένου ερωτισμού. Προτάσσει με χάρη προς το Αδάμ το χέρι της κρατώντας στη χούφτα της τον καρπό του δένδρου της γνώσης του καλού και του κακού (εντυπωσιακή η λεπτομέρεια της δαγκωματιάς) με βλέμμα δόλιο, καθώς το φίδι κρέμεται πάνω από το κεφάλι της.