December 21, 2009

Γιάννης Μόραλης



Γεννημένος στην Άρτα το 1916 και ζώντας εκεί τα πρώτα 10 χρόνια του, ο Γιάννης Μόραλης καταφέρνει να γίνει δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών μόλις σε ηλικία 15 ετών. Με δασκάλους τον Παρθένη, τον Κεφαληνό, τον Αργυρό και το Γερανιώτη γαλουχήθηκε με τα ιδανικά και τις αξίες που αποτέλεσαν τα βάθρα της "Γενιάς του '30", όπως αποκαλείται. Η Γενιά του '30, χωρίς να περιθωριοποιεί την παράδοση, αναζητά νέες διεξόδους υγιούς προβληματισμού, τις οποίες και θα ανακαλύψει σε έναν ώριμο μοντερνισμό, γεγονός που αποδεικνύει τη δυναμικότητα της ελληνικής ζωγραφικής στον καιρό του μεσοπολέμου. Γκίκας, Εγγονόπουλος, Τσαρούχης, νέες μορφές μαζί με το Μόραλη πρωταγωνιστούν στη νέα σκηνή που τολμά να δημιουργήσει με άλλο γνώμονα, περισσότερο προσωπικό, αποδεσμευμένο από τη νοσταλγική ελληνικότητα της παρελθούσας εποχής.



Δύο Φίλες, 1946
Λάδι σε μουασαμά, 160 x 104 cm

Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Αθήνα




Μορφή, 1951
Λάδι σε μουασαμά, 160 x 104 cm
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Αθήνα



Το έργο του Γιάννη Μόραλη κατακλύζεται από έναν αισθαντικό ρομαντισμό, πλήρως σχηματοποιημένο σε μία μορφή ακραίας γεωμετρίας, όχι ανεξάρτητο από τη γενικότερη τάση εκλογίκευσης της ελληνικής πραγματικότητας. Μελετώντας την καλλιτεχνική δημιουργία του ζωγράφου ανακαλύπτεται ένας κόσμος συνεχούς αναζήτησης και ουσιαστικού προβληματισμού. Αρχικά, η εργασία σε πορτρέτα δουλεμένα μετωπικά σε έναν αβαθή χώρο αποκαλύπτει περίτρανα την ενασχόλησή του με την ελληνιστική και αναγεννησιακή ζωγραφική. Αργότερα, στραμμένος προς την κλασική αρχαιότητα, με βλέμμα ωστόσο κριτικό, θα στιγματίσει το έργο του, το οποίο αναμφισβήτητα αποθεώνει το γυναικείο γυμνό, εν αντιθέσει με τον Τσαρούχη στον οποίο πρωταγωνιστεί το ανδρικό πρότυπο.




Επιτύμβια Σύνθεση Γ, 1958-1963
Λάδι σε μουασαμά, 150 x 150 cm
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Αθήνα



Το 1947, ημερομηνία σταθμός για την εξέλιξη του καλλιτέχνη όσο για την πληγή του ελληνικού ακαδημαϊσμού, αποτελεί η εκλογή του ως τακτικού καθηγητή στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Την δεκαετία του '50 την εμφάνισή τους πραγματοποιούν οι επιτύμβιες κόρες του Μόραλη, σύμβολο της επιβεβαίωσης του διπόλου Έρως-Θάνατος που αρέσκεται να απεικονίζει ο ζωγράφος. Οι γυναίκες του, μελαγχολικές σε στάση βαθύτατου στοχασμού, περικλείονται σε έναν απόλυτα σχηματοποιημένο χώρο, όπου η λογική εδραιώνεται στο καθολικότερο αισθηματικό πλαίσιο που τίθεται από τη βούληση του Μόραλη. Γραμμές πλήρως αρμονικές αναγάγουν τη ζωγραφική σε μια τρυφερή γεωμετρία.



Γυναίκα δένει τις μπότες της, 1976
Ακρυλικό σε μουσαμά,
176 x 198 cm
Ιδιωτική Συλλογή, Αθήνα



Πανσέληνος, 1977
Ακρυλικό σε μουσαμά,
176 x 198 cm
Ιδιωτική συλλογή, Αθήνα


Στην τελευταία περίοδο της ζωής του οι συνθέσεις γίνονται ολοένα πιο αφαιρετικές, η παλέτα γίνεται πιο βαθύχρωμη, αντανακλώντας το ίδιο το αισθητικό πρόβλημα που βασάνιζε τον καλλιτέχνη. Με την πάροδο του χρόνου η λυρική ζωγραφικότητα εγκαταλείπεται και τη θέση της λαμβάνει το λιτό περιγραφικό στοιχείο: γραμμές, σχήματα, χρώματα συζευγμένα σαν ιδεογράμματα αποθεώνουν τη λογική μιας εικόνας, ανεξάρτητης της μονοδιάστατης αντιμετώπισης της ανθρώπινης μορφής. Ο Γιάννης Μόραλης απέδειξε αξιομνημόνευτα στον ελληνικό χώρο τη δυνατότητα ομιλίας στο θεατή με όσα λιγότερα μέσα του επέτρεπε ο καμβάς του. Ένας πραγματικός έρωτας γραμμών και χρωμάτων, ένας εναγκαλισμός αφαιρετικότητας και ρομαντισμού, συνοψίζουν το έργο του μεγάλου δασκάλου.



Ερωτικό, 1990
Λάδι σε καμβά,
200 x 200 cm
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη

40 σχόλια/comments:

Antoine said...

Ένας ελάχιστος φόρος τιμής στο μεγάλο ζωγράφο του 20ού αιώνα.

celsius33 said...

εύγε, υπέροχος!!

Hfaistiwnas said...

Άφησε και αυτός το λιθαράκι του..

Antoine said...

Ευχαριστώ, celsius!

Antoine said...

Ηφαιστίωνα, ήταν μια μεγάλη μορφή στον κόσμο της τέχνης. Η απουσία του θα είναι αισθητή. Μέγάλος δάσκαλος και εισηγητής του μοντερνισμού στον ελληνικό χώρο.

dyosmaraki said...

Εδώ και λίγο καιρό οι μαθητές του έκαναν μια έκθεση στην Σχολή Καλών Τεχνών ως αφιέρωμα στον μεγάλο δάσκαλο. Από τους πλέον αγαπημένους καλλιτέχνες τους οποίους εκτός από την αξία του καλλιτεχνικού τους έργου, διακρίνει μια ιδιαίτερη σοφία.

Antoine said...

dyosmaraki,

Πληροφορήθηκα το πρωί από φίλο για τη διεξαγωγή της έκθεσης. Όσον αφορά το Μόραλη από τη δική μου οπτική γωνία δεν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα που κατάφερα να δω με άλλη κριτικη ματιά το έργο του. Ίσως και λόγο ηλικίας δεν μπορούσα να κατανοήσω την αφαίρεση που πρόβαλε στους πίνακές του.
Ναι, χαθήκαμε. Έχω αρκετές υποχρεώσεις και πραγματικά δεν είχα σκοπό να αναρτήσω κάτι, αλλά δεν μπορούσα να παραβλέψω το θάνατο του Μόραλη.
Χαιρετώ!

Margo said...

Σ'ευχαριστούμε που έκανες την ανάρτηση, εξαιρετική η αναφορά σου στο Μόραλη..
Να σαι καλά Antoine

TheCurlySue said...

thank you antoine
rip

mahler76 said...

ωραίο πόστ αν και δεν συμπαθώ κανέναν Έλληνα ζωγράφο.

ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ said...

Αλήθεια ΠΟΙΟΣ εκπροσωπησε την "κυβερνηση" στην Κηδεία?
Δυστυχώς ο ΚΑΝΕΝΑΣ

TheCurlySue said...

kai ti einai h kuvernhsh,
upeuthunh gia memorial service pantos kallitexni? :/

Antoine said...

Margo,

Εγώ σ'ευχαριστώ που το διάβασες.
Καλές Γιορτές!

Antoine said...

mahler,

Μην είσαι τόσο προκατειλημμένος. Υπάρχουν μερικά διαμάντα που πρέπει να ανακαλύψεις.

Antoine said...

Άγρυπνε Φρουρέ,

Δεν μπορώ να αξιολογήσω την απουσία εκπροσώπου από την κυβέρνηση παρά από το σύνολο του πολιτικού χώρου. Εξάλλου δεν γνωρίζω και τις πολιτικές πεποιθήσεις του Μόραλη.

mahler76 said...

με ενδιαφέρουν κυρίως αυτά που μπορώ να φορέσω χοχοχοχο

magdalini36 said...

Antoine πολύ όμορφη εγγραφή!Ναι,πράγματι ήταν μεγάλος!΄Ενας κορυφαίος δάσκαλος του Μοντερνισμού. Είχα δει την έκθεση με τα πρώιμα έργα του στο ΜΙΕΤ πέρυσι, αλλά δεν πρόλαβα εκείνη στα εργαστήρια της Καλών Τεχνών.
Καλά Χριστούγεννα:))

μαριάννα said...

Χρόνια πολλά και να περάσεις τα πιο όμορφα Χριστούγεννα!
Θαυμάσια ανάρτηση, όπως πάντα! Μας λείπεις...

Antoine said...

magdalini36,

Πρώτη φορά είχα δει έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη και μπορώ να πω ότι δεν έδωσα απολύτως καμία σημασία. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν εύκολα την αφαίρεση.

Καλά Χριστούγεννα!

Antoine said...

μαριάννα,

Καλές γιορτές και σ' ευχαριστώ που περνάς ακόμη και τώρα που απουσιάζω!

Ιδομενέας said...

εύγε, αντώνη :)

mystery girl said...

Yπέροχη ανάρτηση. Χρόνια πολλά και καλά Χριστούγεννα!!!

sot said...

Αντάξιά του η απόδοση τιμής που του έκανες.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Antoine said...

Ιδομενέα,

Καλά Χριστούγεννα και από εδώ!

Antoine said...

mystery girl,

Να έχεις όμορφα Χριστούγεννα! Σ' ευχαριστώ πολύ!

Antoine said...

sot,

Ανταποδίδω τις ευχές! Καλά Χριστούγεννα!

Lorelei Am Rhein said...

Χρόνια πολλά, Αντουάν μου!

Μεγάλος ζωγράφος ο Μόραλης!

Φιλιά!

Flora said...

Ε, καλά... ήμουν σίγουρη ότι θα έκανες ανάρτηση για τον Μόραλη, Antoine!
Αλλοίμονο αν δεν έγραφες ΕΣΥ γι' αυτόν!!!

Πολλά φιλιά και ευχές για μια δημιουργική και ολόφωτη νέα χρονιά,
γεμάτη τέχνη, γνώση (όχι σκέτη, συνδυαζόμενη με σοφία), προβληματισμό, ευαισθησία, ψυχραιμία και πάνω από όλα ... αγάπη!

Antoine said...

Lorelei Am Rhein,

Καλή χρονιά με πολλά φιλάκια!
Ματς μουτς!

Antoine said...

Flora,

Νομίζω πως είχα χρέος να κάνω ένα μικρό -έστω- αφιέρωμα για το έργο του.
Ανταποδίδω όλες τις ευχές και ελπίζω να σας βλέπουμε συχνότερα με τη νέα χρονιά!

Antoine said...

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS,

Καλή χρονιά και χρονιά πολλά!

scalidi said...

Μπράβο, Αντουάν... Τις ευχές μου σε όλους σας!

Flora said...

και γω ελπίζω να έρχομαι συχνότερα Antoine.
Για μένα τα ιστολόγια σαν το δικό σας είναι ανάσα ζωής...

Φιλιά πολλά!

Antoine said...

Καλή χρονιά, Σταυρούλα!

eva said...

Μεγάλη απώλεια για τον ελληνικό αλλά και ευρύτερο εικαστικό χώρο. Είχα δει πρόσφατα το αφιέρωμα που του είχε κάνει η κρατική τηλεόραση, τόσο προσιτός και σεμνός, τόσο ζεστός άνθρωπος...
Πολύ όμορφο το αφιέρωμά σου και οι πίνακες που επέλεξες αντιπροσωπευτικοί της εικαστικής του πορείας.

Καλή Χρονιά, ό,τι επιθυμείς!

sot said...

Χρόνια πολλά
Να είναι ακόμα μια πολύ καλή χρονιά για σένα και όσους είναι κοντά σου.

Anonymous said...

http://sterwa.ru/forums/konyak-stoletnei-vyderzhki/s-dnem-voenno-morskogo-flota/
http://www.beyouranimal.com/viewtopic.php?f=6&t=3656&p=9604
http://www.articlesonline.org/forums/viewtopic.php?p=65666

Goozlo said...

http://www.freezlo.com

lydia lou said...

klassika antoine esy evales tetoia anartisi!!!
exeis prosklisi gia bloggame sto blog mou,mpes na deis!!!
kalhmera!!!

Flora said...

Antoine...

έχει εξεταστική τώρα και δεν γράφεις, ε;

... άντε, καλή επιτυχία!

Categories