Νικόλαος Γύζης/Nikolaos Gyzis

Βιογραφικά


Ο Νικόλαος Γύζης, ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα, γεννήθηκε στο Σκλαβοχώρι της Τήνου την 1η Μαρτίου του 1842. Το 1850, η οικογένειά του μετοίκησε στην Αθήνα και ο μικρός Νικόλαος άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στην Σχολή των Ωραίων Τεχνών, τη μετέπειτα Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχικά ως ακροατής και, από το 1854 έως το 1864, ως κανονικός σπουδαστής. Με το τέλος των σπουδών του, γνωρίστηκε με τον πλούσιο φιλότεχνο Νικόλαο Νάζο, με την μεσολάβηση του οποίου έλαβε υποτροφία από το Ευαγές Ίδρυμα του Ναού της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Στο Μόναχο παρακολούθησε μαθήματα κοντά στους μεγάλους Χέρμαν Άνσυντς και Αλεξάντερ Βάγκνερ, ενώ το 1868 ο Γύζης παρακολούθησε τα μαθήματα σύνθεσης στην τάξη του Τέοντορ φον Πιλότυ, κοντά στον οποίο παρέμεινε τρία χρόνια. Την περίοδο αυτή λαμβάνοντας μέρος στην έκθεση της Βιέννης βραβεύτηκε για ορισμένες δημιουργίες του και έκτοτε αρχίζει η έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα του ζωγράφου.


Το 1872 ο Γύζης επέστρεψε στην Ελλάδα και ξεκίνησε η ενασχόλησή του με ηθογραφίες και μελέτη του ελληνικού χώρου. Τον επόμενο χρόνο μαζί με το Νικηφόρο Λύτρα, τον άλλο κορυφαίο Έλληνα ζωγράφο, ταξίδευσε στη Μικρά Ασία, από την οποία καθορίστηκαν οι καλλιτεχνικές του επιλογές και ο χαρακτήρας της ζωγραφικής του. Η χρωματολογία και η θεματολογία του εμπλουτίζονται από τον οριενταλισμό.

Το 1874 επέστρεψε στο Μόναχο, την πόλη που κατοίκησε σχεδόν για το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1876, ταξίδευσε πάλι με το Λύτρα στο Παρίσι, αλλά ασυγκίνητος από το κίνημα του ιμπρεσιονισμού επέστρεψε στη Γερμανία. Έναν χρόνο αργότερα νυμφεύθηκε την Άρτεμη Νάζου, με την οποία απέκτησε τέσσερις κόρες — την Πηνελόπη (γεν. 1878, πέθανε μόλις δώδεκα ημερών), την Μαργαρίτα-Πηνελόπη (γεν. 1879), την Μαργαρίτα (γεν. 1881) και την Ιφιγένεια (γεν. 1890) — και έναν γιο — τον Ονούφριο-Τηλέμαχο (γεν. 1884). Τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίζονται από την καταξίωση του Έλληνα ζωγράφου στον καλλιτεχνικό κόσμο του Μονάχου. Έγινε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και, τέλος, διαμορφώνεται η τρίτη φάση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Προς το τέλος της ζωής του Γύζη η φήμη του είχε ξεπεράσει τα όρια του Μονάχου, ενώ έργα του παρουσιάζονταν σε πολλές εκθέσεις του κόσμου, με αποκορύφωμα την παγκόσμια έκθεση του Σικάγου το 1895. Ο ίδιος τιμήθηκε με χρυσό βραβείο στη Μαδρίτη και το 1898 με το χρυσό παράσημο Ritterkreuz. Πέθανε στο Μόναχο το 1901. Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν: «Λοιπόν ας ελπίζωμεν και ας ζητούμεν να είμεθα εύθυμοι!». Η σορός του ενταφιάστηκε στο Βόρειο Νεκροταφείο του Μονάχου.

Έργο

Ο Νικόλαος Γύζης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αι., του συντηρητικού εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου», τόσο σε ελληνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Κατά την τρίτη φάση της δημιουργίας του ο καλλιτέχνης όμως δείχνει μια τάση απελευθέρωσης τόσο από την ιδεολογία όσο και από την τεχνική του ακαδημαϊσμού, για να στραφεί σε μια τέχνη περισσότερο προσωπική και ποιητική. Στους πίνακές του διακρίνεται το ιδεαλιστικό και μυστικιστικό στοιχείο, το οποίο εκφράζεται με μία σχετική λιτότητα μέσων.

Ο καλλιτέχνης διαμορφώνει την τέχνη βάσει του συναισθηματικού δεσμού του με την Ελλάδα, την ήρεμη ζωή του Μονάχου και την εξιδανικευμένη του διάθεση. Άτομο βαθιά θρησκευόμενο, στράφηκε επίσης προς τις αλληγορικές και τις μεταφυσικές παραστάσεις. Τα λεγόμενα θρησκευτικά του έργα, με πλέον χαρακτηριστικό τον πίνακα "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται" (1895 - 1900), αντιπροσωπεύουν τα οράματα του ώριμου πλέον καλλιτέχνη και δηλώνουν απερίφραστα τις υπαρξιακές του αγωνίες. Κυρίαρχο θέμα των ώριμων έργων του ήταν ο αγώνας του εναντίον του Κακού και η τελική νίκη του Καλού. Η Γυναίκα, η κυρίαρχη μορφή των έργων του, προσωποποιεί άλλοτε την Τέχνη, άλλοτε την Άνοιξη, αλλά γενικά χρησιμοποιείται ως μέσο προβολής θηλυκών εννοιών. Στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας στην Αθήνα εκτίθενται πολλά διάσημα έργα του, όπως το Τάμα, η Χαρτομάντισσα, Η Δόξα των Ψαρών, Το Παιδομάζωμα, Ιδού ο Νυμφίος και άλλα.

Gallery


Αλληγορία - Allegory

Ηθογραφία - Customs

Προσωπογραφία - Portraits

Θρησκεία - Religion

Αφίσα - Posters

Νεκρή Φύση - Still Life

Σχέδια - Drawings