Bronzino, Allegory of Lust

Bronzino Agnolo, Venus, Cupid and the Time (Allegory of Lust) c. 1545
Oil on wood, 147 x 117 cm
National Gallery, London

Η Αλληγορία του Έρωτα είναι αναμφισβήτητα το διασημότερο έργο του Ιταλού ζωγράφου Bronzino. Γνωρίζουμε ότι ο παραγγελιοδότης του έργου ήταν ο δούκας της Τοσκάνης Cosimo de' Medici, ο οποίος το προόριζε για το Φραγκίσκο Α΄, βασιλιά της Γαλλίας. Ο πίνακας αποτελεί έναν ύμνο στις σαρκικές απολαύσεις με μια σύνθεση που είναι έκδηλα αρκετά περίπλοκη, καθώς απαρτίζεται από πολλά μυθικά σύμβολα και εμβληματικές εικόνες.


Η κεντρική γυναικεία φιγούρα του έργου είναι η Αφροδίτη. Αισθησιακή, όπως άλλωστε επιβάλλεται, η θεά απεικονίζεται με βλέμμα γεμάτο λαγνεία να εναγκαλίζεται με τον Έρωτα. Ωστόσο, η στάση τόσο του Έρωτα όσο και της Αφροδίτης δεν αποκαλύπτει αθώα και ευγενή συναισθήματα, αλλά παραπέμπει κυρίως στην εξαπάτηση του πάθους. από τα εξής στοιχεία. Ο Έρωτας προσπαθεί να αφαιρέσει το διάδημα από τα μαλλιά της Αφροδίτης, όμως και η θεά ανταποδίδει τραβώντας το βέλος του μικρού θεού σε μια σκηνή έντονου αισθησιασμού. Το περιστέρι που εμφανίζεται στην κάτω αριστερή άκρη του πίνακα αποτελεί σύμβολο της Αφροδίτης, ενώ οι μάσκες στην άλλη άκρη επιβεβαιώνουν το ανίερο του πόθου. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι σε ύστερη εποχή είχε προστεθεί ένα πέπλο γύρω από το σώμα της Αφροδίτης, καθώς η σκηνή είχε θεωρηθεί ενμέρει ανήθικη, το οποίο εντούτοις αφαιρέθηκε από συντηρητές αποκαλύπτοντας τη γνήσια από τον Bronzino απεικόνιση.


Η σύνθεση συμπληρώνεται και με τις άλλες μορφές του έργου. Στα δεξιά του πίνακα ένα μικρό αγόρι -σύμβολο της Χαράς- ετοιμάζεται να ράνει με ροδοπέταλα τους δύο εραστές. Ακριβώς από πίσω υπάρχει ένα μικρό κορίτσι. Το σώμα της έχει τη μορφή ερπετού και ερμηνεύεται ως Δόλος ή Παραπλάνηση. Η τρομερή γυναικεία μορφή στα αριστερά του πίνακα πίσω από τον Έρωτα προσωποποιεί τη Ζήλια, η οποία ωρυόμενη απεγνωσμένα καταδικάζει το σαρκικό έρωτα. Αρκετοί έχουν ταυτίσει στο πρόσωπο της ακόμα και τη σύφιλη, μια ασθένεια που μάστιζε την Ευρώπη την εποχή του καλλιτέχνη. Το τελευταίο κύριο πρόσωπο της σύνθεσης είναι ο Χρόνος στη δεξιά άνω πλευρά του πίνακα. Μια κλεψύδρα στους ώμους του και με ένα μεγάλο κυανό πέπλο στα χέρια είναι έτοιμος να καλύψει τους εραστές, δείχνοντας το εφήμερο του πάθους και την απατηλή ευτυχία που γεννιέται μέσα σε στιγμές ηδονής.

Οι μορφές συνολικά παρουσιάζουν μεγάλη γλυπτικότητα, ενώ το έργο φαντάζει μνημειώδες. Έντονα χρώμα και σταθερές πινελιές βοηθούν την ανάδειξη των συναισθημάτων των προσώπων με μια εξιδανικευμένη διάθεση. Το κίνημα του Μανιερισμού αρχίζει και κάνει ήδη αισθητή την παρουσία του, αποβάλλοντας οτιδήποτε αυθόρμητο και φυσικό και επιβάλλοντας μια τέχνη περισσότερο επιτηδευμένη.

...αφιερωμένο