Egon Schiele, The Self-Seers II

Egon Schiele, Die Sebstseher II (Ο τον εαυτόν του παρατηρών) 1911
Oil on canvas, 80,3 x 80 cm
Sammlung Rudolf Leopold Museum, Vienna

"Ich bin Mensch. Ich liebe den Tod und liebe das Leben"
"Είμαι άνθρωπος. Αγαπώ το θάνατο και αγαπώ τη ζωή"

Egon Schiele

Ο Egon Schiele αποτελεί ένας από τους πιο αινιγματικούς καλλιτέχνες. Παθιασμένος για την τέχνη του, αρνείται να εξισορροπίσει τις επιθυμίες του με τις εντολές της κοινωνίας. Σ' αυτό το έργο ο Egon Schiele ζωγραφίζει το αγαπημένο του μοντέλο: τον εαυτό του.

Δύο φιγούρες συμπληρώνουν τον πίνακα: ο ίδιος ο ζωγράφος σε πρώτο πλάνο και ακόμα μία θαμπή μορφή από πίσω του. Μία εικόνα διαλογισμού αποκαλύπτει ένα φάντασμα στο πίσω μέρος του πορτρέτου. Ένα χέρι εγείρεται από την άβυσσο και καλεί με τρόπο μυστικιστικό το πνεύμα σαν μία άλλη εκδοχή του εαυτού του καλλιτέχνη. Ο ίδιος έχει τα μάτια ολάνοιχτα, τα φρύδια ανασηκωμένα και κοιτάζει επίμονα μέσα στον καθρέφτη τη θολή εικόνα του φαντάσματος, του εαυτού του ως Θανάτου. Ο Schiele αρέσκεται να ζωγραφίζει τον εαυτό του. Αρέσκεται στο να αποτυπώνει τον εαυτό του σε διάφορες εκδοχές. Ο Sigmunt Freud είχε χωρίσει σε τρεις περιοχές την αθρώπινη ψυχή: το "εκείνο", που αντιπροσωπεύει την ενστικτώδη μας πλευρά, το "εγώ", δηλαδή τη λογική και τέλος, το "υπερεγώ", τους ηθικούς δηλαδή κανόνες που πλαισιώνουν τη ζωή μας. Ο ζωγράφος εδώ επιλέγει να απεικονίσει μια πλευρά του εαυτού του που ψυχολογικά είναι εγγύτερα στα ένστικτά του.

Ωστόσο, ο πίνακας είναι κάτι περισσότερο από μία απλή ενστικτώδη αυτοπροσωπογραφία. Αντιθέσεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Θάνατος - ζωή, παρόν - μέλλον. Ένα ουσιαστικό παρόν το οποίο συμβολίζει ο ίδιος ο Schiele και ένα δυσοίωνο μέλλον που ενσαρκώνεται στο θάνατο στο σκοτεινό φόντο. Ο Schiele ήταν ένας περισσότερο πνευματικός άνθρωπος απ' όσο πιστεύεται. Τον κατέκλυζαν ανησυχίες, οι οποίες έπαιρναν μορφή και χρώμα στον καμβά του. Γι' αυτό και βίωνε διαφορετικά τις έννοιες θάνατος και ζωή. Αυτό έδωσε μία ισχύ στα έργα του σχεδόν υπερβατική, εντελώς πρωτότυπη και πολυδιάστατη.