Diego Velazquez, Las Meninas

Diego Velazquez, Las Meninas 1656
Oil on canvas, 318 cm × 276 cm
Museo del Prado, Madrid

Αυτός ο πίνακας έχει χαρακτηριστεί ως το αριστούργημα της ευρωπαϊκής ζωγραφικής, ενώ παράλληλα αποτελεί άριστο παράδειγμα του νατουραλισμού του 17ου αιώνα. Η γοητεία του έγκειται μερικώς στην απόλυτη αληθοφάνεια και την οπτική αξιοπιστία της σκηνής σε κάθε της λεπτομέρεια: τα χρυσά μαλλιά της ινφάντας Μαργαρίτας, τα πολυτελή υφάσματα των κρινολίνων, το πυκνό τρίχωμα του σκύλου στο πρώτου επίπεδο, το φως που απλώνεται βαθμωτά σε όλη τη σκηνή εισερχόμενο από το παράθυρο στα δεξιά.

Ωστόσο, ο Βελάσκεθ δεν ικανοποιείται εδώ με την απλή απόδοση των αντικειμένων που παρατηρούσε. Εμπνέεται από έργα προηγούμενων ζωγράφων και παίζει αριστουργηματικά με το χώρο. Στον καθρέφτη του απέναντι τοίχου αντανακλώνται οι μορφές του βασιλιά Φιλίππου Δ' και της συζύγου του Μαριάννας της Αυστρίας. Αυτοί βρίσκονται ακριβώς στον ίδιο χώρο που βρίσκεται και ο θεατής και ποζάρουν στο ζωγράφο που φιλοτεχνεί το πορτρέτο στο μεγάλο πίνακα αριστερά. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση του χώρου όχι ζωγραφισμένου, αλλά πραγματικού και βατού, όπου θα ήταν δυνατό να εισέλθει ο παρατηρητής, να αγγίξει την ινφάντα, τις δύο μενίνας (κυρίες επί των τιμών) που την φροντίζουν, τη νάνο Μαριμπάρμπολα και το Νικολάς, που πειράζει με το πόδι του το σκύλο.

Αναφέρθηκε η λεπτομέρεια του καθρέφτη με τα πρόσωπα του Φιλίππου Δ' και της Μαριάννας της Αυστρίας, θεατές και συγχρόνως πρωταγωνιστές της σκηνής, που βρίσκονται έξω από τον πίνακα, στο πλάι μας. Ο Βελάσκεθ αυτοπροσωπογραφείται ενώ ζωγραφίζει το πορτρέτο του βασιλικού ζεύγους, προτείνει το θέμα του πίνακα μέσα στον πίνακα και μας παρασύρει σε ένα παιχνίδι λαβυρίνθου ανάμεσα στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο.

Στο κενό της πόρτας που ανοίγει ένα καινούργιο χώρο σε σύγκριση με εκείνον της σύνθεσης, μπαίνει στο πλαίσιο μία μορφή που στέκεται πάνω στα σκαλοπάτια. Είναι ο Χοσέ Νιέτο Βελάσκεθ, ο πρώτος επικεφαλής ταπητουργός της βασίλισσας και μελλοντικός ανθυπασπιστής του παλατιού. Ένα άλλο παιχνίδι ψευδαισθήσεων, εικόνων που τρέχει η μία πίσω από την άλλη.

Τέλος, η ινφάντα Μαργαρίτα συνοδεύεται από όλη την ακολουθία της, συμπεριλαμβανομένων των νάνων Μαριμπάρμπολα και Νικολάς Περτουσάτο. Ο τελευταίος κλωτσά τον ήσυχο σκύλο, δείχνοντας έτσι την οικειότητα και την αμεριμνησία του, σαν να ήταν στο παλάτι συνήθεια να παρίστανται οι νάνοι στα ποζαρίσματα. Οι προσωπογραφίες των γελωτοποιών της αυλής δημιουργούν ένα σημαντικό πυρήνα στη δημιουργία προσωπογραφιών του καλλιτέχνη. Θα τις θαυμάσουν πολύ οι επόμενοι ζωγράφοι, από τον Γκόγια έως το Μανέ.

Get this widget | Track details | eSnips Social DNA

Πηγή: Μεγάλα Μουσεία, Μαδρίτη - Μουσείο Πράδο, Electa 2006