Francisco de Goya: La Maja

Ο Ισπανός ρομαντικός ζωγράφος Φρανθίσκο Γκόγια εικάζεται πως έχει ζωγραφίσει τους δύο αυτούς πίνακες ως ζευγάρι. Και οι δύο ήταν τοποθετημένοι σε διπλό πλαίσιο και η απεικόνιση της νεαρής γυναικάς ντυμένης κατά πάσα πιθανότητα κάλυπτε εκείνη με τη γυμνή, σαν σκέπασμα που μπορούσε να ανοίξει.

Γυμνή maja (La Maja Desnuda), 1796 - 1798
Ελαιγραφία σε μουσαμά, 97 x 190 εκ.
Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη

Πάνω στο ντιβάνι από πράσινο βελούδο, με μεταξωτά μαξιλάρια και ένα κεντημένο σεντόνι, σχηματίζοντας μια απλή διαγώνιο, είναι ξαπλωμένη η Maja, μία από τις διασημότερες εικόνες της γυναικείας ομορφιάς, θριαμβευτική εξύμνηση και εγκώμιο της ζωής. Η ειλικρίνεια του γυμνού εκπλήσσει. Το μοντέλο παρουσιάζεται χωρίς την παραμικρή αιδώ. Με τα χέρια ανασηκωμένα πίσω από το κεφάλι κοιτάζει άμεσα το θεατή και για να τονιστεί η απουσία οποιασδήποτε αλληγορικής πρόθεσης δεν κρύβει το αιδοίο, που μέχρι τότε παραλειπόταν στους πίνακες. Η ομορφιά εδώ δεν είναι αφηρημένος και ιδανικός κανόνας, αλλά συμμετοχή γεμάτη πάθος.



Το φως αγκαλιάζει το σώμα, δημιουργεί στην ατμόσφαιρα μυστικές κοιλότητες σκιάς, τυφλώνει πάνω στη λευκή σάρκα και τα υφάσματα, διακλαδίζεται και γίνεται διάφανο με παλμούς και αναπνοές. Αυτή η δημιουργία είχε δίχως αμφιβολία ως πηγή έμπνευσης τα διάσημα γυμνά του Τιτσιάνο και του Βεκάσκεθ, αλλά αποτυπώνει πλέον το νέο πρότυπο της ατομικής ευαισθησίας και του οράματος του καλλιτέχνη, χωρίς προσχήματα και άμυνες, και γι' αυτό θα εκτιμηθεί ιδιαίτερα από τους καλλιτέχνες του επόμενου αιώνα και πρώτα από το Γάλλο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο Εντουάρ Μανέ.

Ντυμένη Maja (La Maja Vestida), 1796 - 1798
Ελαιογραφία σε μουσαμά, 95 x 190 εκ.
Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη

Η ταυτότητα του μοντέλου δεν έχει προσδιοριστεί επακριβώς. Ωστόσο, έχει εγκαταλειφθεί η άποψη πως πρόκειται για τη διάσημη δούκισσα της Άλμπα, ερωμένης του ζωγράφου. Ερωτηματικά ακόμη προκαλεί η σημασία του διπλού πορτρέτου, ντυμένου και γυμνού, της ίδιας γυναίκας, καθώς επίσης και η χρονολόγηση του έργου (ίσως η Ντυμένη Maja έγινε αμέσως μετά, το διάστημα 1800 - 1806). Η περιβολή, το κοντό σακάκι τύπου ταυρομάχου, η ζώνη στη μέση και τα πασουμάκια από μετάξι με τα χρυσά κεντήματα και τις ανασηκωμένες άκρες, αποκαλύπτουν την υψηλή κοινωνική θέση του μοντέλου. Πρόκειται συνεπώς για ένα είδος προσωπείου. Μια κυρία διασκεδάζει να προσποιείται την πληβεία με συμπεριφορά απροκάλυπτη και προκλητική, ελεύθερη από συμβάσεις.



Η στάση της είναι ίδια με του άλλου πίνακα στον οποίο εμφανίζεται γυμνή (διαγώνιος του σώματος, θέση των χεριών), είναι ωστόσο σημαντικές και οι διαφορές του τονισμού και της χρωματικής διαφοροποίησης. Εδώ τα φώτα και οι σκιές υπογραμμίζονται μέσα από τη λάμψη του λευκού ενδύματος που γλιστρά ανάμεσα στους μηρούς και δεσμεύει το φως. Η θέση του σώματος είναι πιο χαλαρή και ήρεμη, ενώ οι γάμπες προεξέχουν από το ντιβάνι. Το πινέλο του Γκόγια εμφανίζει όλη την πυκνότητα και τον πλούτο, και μαζί τη ρευστότητα του μείγματος της χρωστικής ύλης, απλωμένης με ελεύθερες πινελιές που ακολουθούν τολμηρά τις περιπέτειες του φωτός πάνω σε κάθε επιφάνεια.

Get this widget | Track details | eSnips Social DNA

Πηγή: Μεγάλα Μουσεία, Μαδρίτη - Μουσείο Πράδο, Electa 2006