Rousseau, Η Επέλαση της Έριδας

Henri Rousseau γνωστός ως Le Douanier (O Τελώνης), Η Επέλαση της Έριδας,
Ελαιογραφία σε μουσαμά, 114 x 195 εκ., 1894

Ο Ανρί Ρουσό, υπάλληλος του δημοτικού τελωνείου του Παρισιού και αυτοδίδακτος ζωγράφος, αποτελεί μία ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Ζωγραφίζει με παιδική αφέλεια, ωστόσο τα έργα κρύβουν αρκετές συμβολικές υποδηλώσεις. Οι αβάν-γκαρντ καλλιτέχνες των αρχών του 20ου αιώνα, δηλαδή Πωλ Γκωγκέν, Οντιλόν Ρεντόν, Πικάσο και το ζεύγος Ντελονέ, στήριζαν σθεναρά την τέχνη του Τελώνη. Όσο για το έργο, η αλληγορία του πολέμου καταπλήσσει με την αφέλεια και την πρωτοτυπία του συνόλου.

Η γυναικεία μορφή, κρατώντας ξίφος και πυρσό, ιππεύει ένα μαύρο άλογο συμβολίζοντας τον Πόλεμο ή την Έριδα. Αδιαφορώντας για τα πτώματα που ποδοπατά το άλογο σπέρνει το θάνατο και την καταστροφή στο πέρασμά της. Εντούτοις, με μία προσεκτικότερη ματιά, η νέα δεν ιππεύει το άλογο αλλά στέκεται δίπλα του και η ανατομία των μορφών αποδίδεται συνοπτικά και με ανακρίβεια.

Τα πτώματα στο έδαφος κατασπαράζονται από κοράκια. Ακόμη όμως και σε μια τόσο θλιβερή σκηνή το έργο δε χάνει την παιδική του αθωότητα. Επιπλέον, ο χρόνος και ο τόπος είναι απροσδιόριστοι. Μερικοί υποστηρίζουν πως αναφέρεται στο γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870, ενώ άλλοι πιστεύουν –το οποίο είναι και το πιθανότερο- πως αποτελεί μία σύγχρονη εκδοχή της εφόρμησης των τεσσάρων ιπποτών της Αποκάλυψης.

Η ζωγραφική ναΐφ, οι βαθιά συμβολικές συνθέσεις, η απλοποιημένη τεχνοτροπία, το στιλιζάρισμα της γραμμής, η πρωτοτυπία τα ν χρωμάτων, η δισδιάστατη δόμηση του χώρου και, κυρίως, η αφέλεια η ελευθερία του ζωγράφου αποτελούν ερεθίσματα για τις καλλιτεχνικές δημιουργίες των μεγάλων ζωγράφων του 20ου αιώνα.

Ο πίνακας εκτίθεται στο Μουσείο Ορσέ, Παρίσι.

Πηγή: Μεγάλα Μουσεία, Παρίσι - Μουσείο Ορσέ, Electa 2006