4 Singles

Λοιπόν, λοιπόν, λοιπόν... Έφτασε η ώρα των εξετάσεων! Τελικά, ο καιρός περνάει πολύ γρηγορότερα απ' όσο θέλουμε να πιστεύουμε.

ΑΝΕΚΔΟΤΟ

• Καθηγητής: "Παιδί μου, πού θέλεις να περάσεις;"
• Μαθητής: "Ζαμπονοκοπτικής στην Κολοπετινίτσα!"

...ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Και πού είχαμε μείνει; Α! Θα πάμε δυναμικά στο πεδίο της μάχης με θέληση και πυγμή εξαλείφοντας κάθε ίχνος φόβου και άγχους (λέμε τώρα)! Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων και ειδικά την ώρα που εξεταζόμαστε, όταν έχουμε αμφιβολίες και ενδοιασμούς, θυμόμαστε πάντοτε το παρακάτω ρητό και ξε-αγχωνόμαστε:

Απ' το κάνω και δεν κάνω, κάνω και δε χάνω!

Μμμ... για να κάνουμε και πιο κατανοητή την ύπαρξη αυτού του post, μέχρι τις 31/5 τα μάτια της Χουακίνα θα είναι κλειστά...

Ευχηθείτε μας καλή επιτυχία (ΜΗ ΜΑΣ ΡΩΤΗΣΕΤΕ ΠΩΣ ΓΡΑΨΑΜΕ ΟΤΑΝ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ!!!) και να περιμένετε απαντήσεις στα σχόλιά σας από τον Ιούνιο!

Ουφ!
Σας χαιρετούμε και να είστε έτοιμοι για ένα δυμαμικό come back την 1η Ιουνίου!
Δεχόμαστε και παραγγελίες για ό,τι θέλετε να σας παρουσιάσουμε...
Και μην ξεχάσετε! Στηρίζουμε "Τα μάτια της Χουακίνα" στον πανελλήνιο διαγωνισμό ανάδειξης του καλύτερου blog του Υπουργείου Παιδείας!

jimanant, Antoine, Catherine, Helena

Επικοινωνία

Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο xouakina@gmail.com

ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

• Κυριακή των Βαίων

• Μεγάλη Πέμπτη

• Πάσχα

• Του Αγίου Γεωργίου

• Πεντηκοστή

• Αϊ-Γιάννης (24 Ιουνίου)

• Αγία Παρασκευή

• Του Αγίου Προδρόμου

• Κόλιντα - Χριστούγεννα

Ο Χορτιάτης

Ο Χορτιάτης βρίσκεται στα Ν.Α. της Θεσσαλονίκης στους πρόποδες του ομώνυμου βουνού. Η ιστορία του αρχίζει από τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ.. Είναι ένα από τα 22 χωριά απ' όπου πήρε πληθυσμό ο Κάσσανδρος για να εποικίσει τη Θεσσαλονίκη το 330 π.Χ.. Η ιστορία του είναι παράλληλη μ' αυτήν της Θεσσαλονίκης, αφού από τις πηγές του βουνού υδρευόταν η πόλη. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει ρωμαϊκό υδραγωγείο πάνω από το οποίο περνούσε υδραγωγός.

Στους χρόνους της τουρκοκρατίας το νερό κατέληγε στη μονή Βλατάδων. Οι μοναχοί το εκμεταλλεύνταν και το πουλούσαν στη Θεσσαλονίκη. Στους βυζαντινούς χρόνους ο ρόλος του παραμένει σημαντικός στα δρώμενα της περιοχής. Το 12ο αιώνα κτίζεται το μοναστήρι της Παναγίας της Χορταϊτισσας. Μέχρι και σήμερα δεσπόζει ο οκταγωνικός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ο κοιμητηριακός ναός της μονής. Στα ερείπια της μονής κτίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα το Δημοτικό Σχολείο. Τέλος, ο ναός του Αγίου Γεωργίου που βρίσκετια δίπλα στο ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κτίστηκε σε βασιλικό ρυθμό το 1791.

Στα χρόνια της κατοχής, λόγω της αντιστασιακής δράσης των κατοίκων, στις 2/9/1944 στρατεύματα των Γερμανών και των συνεργατών τους καταστρέφουν το χωριό καίγοντας 149 Χορτιατινούς - άνδρες, γυναίκες και παιδιά- στο φούρνο του Γκουραμάνη και στην οικία Νταπούδη. Όμως, ο Χορτιάτης αναστυλώθηκε μέσα από τα ερειπία και δεν ερημώθηκε.

Σήμερα ο Χορτιάτης αποτελεί ένα από τα ομορφότερα προάστια της Θεσσαλονίκης και αριθμεί γύρω στους 7.000 κατοίκους.

• ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

ΚΟΛΙΝΤΑ – ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Ξημερώνοντας παραμονή Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου), τα μικρά παιδιά γυρίζουν κ αι ψάλλουν τα κόλιντα (κάλαντα) κρατώντας καθένα από ένα "κόλιντο" (δεκανίκι). Το πιο συνηθισμένο τραγούδι που λένε στα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι: το γνωστό: Καλήν εσπέραν άρχοντες, σαν είναι ορισμός σας ...

Νικηφόρος Λύτρας, Τα Κάλαντα

Την παραμονή συνήθιζαν να σφάζουν τα οικόσιτα γουρούνια. Κάθε σπίτι έτρεφε τα παλιά χρόνια γουρούνι. Μόλις το έσφαζαν, η νοικοκυρά το θύμιαζε γύρω-γύρω, για να ευτυχήσουν, να το φάνε με υγεία. Τέλος, την παραμονή οι γυναίκες συνήθιζαν να απλώνουν "φύλλα" χωρίς λίπος. Αφού τα έψηναν, τα έκοβαν κομματάκια και τα έριχναν σ' ένα δοχείο που είχε σιρόπι με κάστανα και καρύδια. Το παρασκεύασμα αυτό το έλεγαν "ξυλουπτάρια" (πιττάκια ξηρά σαν ξύλο) και σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη, συμβόλιζε τα σπάργανα του Χριστού ("πανιά").

Όμως, εκτός από τα κάλαντα, τα υπόλοιπα έθιμα δεν τηρούνται εδώ και αρκετές δεκαετίες.

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Του Αγίου Προδρόμου στον Χορτιάτη γινόταν λειτουργία στο εξωκκλήσι του Αγί­ου Προδρόμου και μετά ακολουθούσε στο ίδιο μέρος πανηγύρι με χορούς και τρα­γούδια. Οι πραματευτές συνήθιζαν να απλώνουν τις πραμάτειες τους και τα μικρά παιδιά χαίρονταν τα όμορφα παιχνίδια και ό,τι άλλο τους τραβούσε την προσοχή. Ήταν ένα από τα πιο γραφικά πανηγύρια. Σήμερα τελείται απλώς λειτουργία.

Το εξωκκλήσι του Αγίου Προδρόμου

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Στο Χορτιάτη της Αγίας Παρασκευής γίνεται ακόμη και σήμερα πανηγύρι (που αρχίζει από την παραμονή και τελειώνει την επόμενη) με ντόπια όργανα και δημόσιους χορούς.
Πολλοί χωριανοί συνήθιζαν να προσφέρουν στην Αγία Παρασκευή (εκκλησία στην άκρη του χωριού) μοσχάρια ή γιδοπρόβατα, που ανήμερα της γιορτής η εκκλησιαστική επιτροπή τα έσφαζε και έκανε φαγητό σε μεγάλο καζάνι (κρέας με ρύζι). Η σούπα προσφερόταν δωρεάν σ' όλους τους πανηγυριώτες, ντόπιους και ξένους.

ΑΪ-ΓΙΑΝΝΗΣ (24 Ιουνίου)

Στο Χορτιάτη του Αϊ-Γιάννη τα πολύ παλαιά χρόνια τελούνταν το γνωστό έθιμο του κλήδονα: έριχναν οι κοπέλες διάφορα σημάδια σ' ένα "μπακράτς" και μάντευαν ποιον θα παντρευτούν. Το έθιμο αυτό σταμάτησε γύρω στα 1930-1935.

Εκείνο όμως που μέχρι σήμερα, αν και πλέον τείνει να εκλείψει, τελείται κάθε χρόνο είναι το έθιμο να ανάβουν φωτιές την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού (23 Ιουνίου). Με "τσαλιά" (κλαδιά) από τα σπίτια και από το βουνό άναβαν σ' όλες τις γειτονιές, μεγάλες φωτιές και μετά πήδαγαν από πάνω μικροί και μεγάλοι, άντρες και γυναίκες.

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

Την Πεντηκοστή στον Χορτιάτη μετά την πρώτη -κανονική- λειτουργία γινόταν δεύτερη για τους νεκρούς. Την ώρα που ο παπάς έλεγε "επί των γονάτων", γονάτιζαν όλοι πάνω σε καρυδόφυλλα, που από νωρίτερα είχαν φέρει μαζί τους και ο παπάς διαβάζει διάφορα "γράμματα". Τη μέρα αυτή πίστευαν ότι οι ψυχές των νεκρών, που έρχονται με την Ανάσταση, επιστρέφουν στον κάτω κόσμο. Γενικά θεωρούταν μεγάλη γιορτή και τα παλαιότερα χρόνια γινόταν δημόσιος χορός. Οι γυναίκες φορούσαν τα καλύτερα ρούχα και στολίδια (φλουριά, πεντόλιρα κλπ.).
Σήμερα τελείται μόνο το θρησκευτικό μέρος της γιορτής.

El Greco, Pentecost

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Άγιος Γεώργιος, Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών

Στις 23 Απριλίου οι κάτοικοι του Χορτιάτη γιόρταζαν τον Αϊ-Γιώργη. Η γιορτή του ήταν ανοιξιάτικη και χαρούμενη κι αυτό γιατί με τη γιορτή του Αϊ-Γιώργη, όπως και του Αγίου Δημητρίου, αλλάζουν οι συνθήκες της ζωής των κτηνοτρόφων. Την άνοιξη βγαίνουν στα βουνά. Το φθινόπωρο γυρίζουν στα χειμαδιά.

Ορεινό χωριό ο Χορτιάτης είχε τα έθιμά του για τη γιορτή του Αϊ-Γιώργη: Στο χωριό γινόταν πανηγύρι. Οι γεωργοί συνήθιζαν να προσφέρουν στην εκκλησία σιτάρι (όσο ήθελε ο καθένας. συνήθως 20-25 κιλά), οι κτηνοτρόφοι αρνιά, κατσίκια, μοσχάρια. Η εκκλησιαστική επιτροπή τα έβγαζε κατόπιν στην "κόπια" (δημοπρασία) και μάζευε χρήματα για την εκκλησία. Το απόγευμα γινόταν γλέντι (δημόσιος χορός) με ντόπια λαϊκά όργανα.

Μαύρος Άγιος Γεώργιος, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι

ΠΑΣΧΑ

Στον Χορτιάτη το Πάσχα γλεντούσε όλο το χωριό με τα "παιχνίδια", τα τοπικά δηλαδή λαϊκά όργανα. Τα "Πασκαλόγιορτα" συνεχίζουν ως την Πεντηκοστή και στο διάστημα αυτό κάθε Κυριακή γλεντούσαν όλοι με δημόσιους χορούς.

Ανάσταση, Τοιχογραφία από τη Μονή της Χώρας, Κωνσταντινούπολη

Την πρώτη μέρα του Πάσχα, μετά την απόλυση της εκκλησίας, τα μικρά παιδιά -πήγαιναν στη νουνά με "κλικ" (ειδικό ψωμί) και 5 ή 7 κόκκινα αυγά. Η νουνά τα φίλευε και, όταν έφευγαν, τους έδινε "μαχτσίς" (κέρματα). Το φαγητό ήταν πάντα το ίδιο: Σαρδέλες με φρέσκα κρεμμύδια στο ταψί. Το έψηναν στη γάστρα. Επίσης τους προσέφεραν γιαούρτι.
Την πρώτη μέρα, επίσης, συνήθιζαν οι αρραβωνιασμένοι να πηγαίνουν στις αρραβωνιαστικιές λαμπάδα (άσπρη με κορδέλα) και ακόμη ένα δώρο, συνήθως παπούτσια ή παντόφλες.

Στους δημόσιους χορούς της Πασχαλιάς αλλά και των άλλων εορτών, οι γυναίκες χόρευαν πάντοτε με χωριάτικες ενδυμασίες με κεντητές ποδιές ("τελαρένιες"). Φορούσαν επίσης παλαιότερα και τσεμπέρια (οι νέες μεταξωτά με μια νταντέλα γύρω-γύρω). Τέλος, στο λαιμό συνήθιζαν οι νέες να φορούν φλουριά. Ένα από τα πιο συνηθισμένα πασχαλιάτικα τραγούδια ήταν το "Ανήμερα στην Πασχαλιά".

Αφότου κάηκε ο Χορτιάτης (1944), σπανίζουν oι ντόπιες ενδυμασίες.
Πέρα απ' αυτό, τα τελευταία χρόνια σταμάτησαν και τα δημόσια υπαίθρια γλέντια. Έτσι, τα πασχαλιάτικα έθιμα περιορίστηκαν πολύ.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

Στο Χορτιάτη τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουν οι νοικοκυρές τα αυγά του Πάσχα και απλώνουν στα παράθυρα του σπιτιού από το πρωί ως το μεσημέρι ένα κόκκινο ύφασμα (συνήθως κόκκινες βελέντζες). Τα παλιά χρόνια τη Μ. Παρασκευή συνήθιζαν να περιφέρουν τον Επιτάφιο γύρω από το χωριό. Τώρα τον περιφέρουν σ' ένα μόνο τμήμα του χωριού.

Paul Gauguin, The Yellow Christ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Την Κυριακή των Βαΐων στο Χορτιάτη κατά την απόλυση της εκκλησίας ο παπάς μοιράζει στο εκκλησίασμα βάγιες (ένα κλωνί στον καθένα) που η επιτροπή τις μαζεύει από το βουνό. Όταν γύριζαν στο σπίτι, τα κλωνιά από τις βάγιες τα έβαζαν στο εικονοστάσιο του σπιτιού. Το ‘χουν σε καλό. Πέρα από αυτό, όμως, όταν φτιάχνουν οι νοικοκυρές στιφάδο ή ψάρι, συνηθίζουν να βάζουν μέσα 2-3 φύλλα βάγιας.

Ν. Γύζης, Η προσκύνηση των αγγέλων

Εκείνο όμως που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το έθιμο του "αφανού" (Ιούδα). Ανήμερα των Βαΐων τα παιδιά του χωριού φτιάχνουν σε τρεις ορισμένες τοποθεσίες ισάριθμους "αφανούς". Έναν νότια του χωριού στην πλαγιά του βουνού (η τοποθεσία λέγεται γι' αυτό "αφανός"), έναν στην Αγία Παρασκευή και έναν στην Αγιά (λέγεται έτσι γιατί, σύμφωνα με την παράδοση, είναι το μέρος που άγιασε ο Χριστός).

Τους "αφανούς" τους φτιάχνουν ως εξής:
Στηρίζουν στο έδαφος τρία ψηλά ξύλα πλαγιαστά, έτσι που τα πάνω άκρα τους να ακουμπούν και να σχηματίζεται ένα είδος πυραμίδας. Στο κενό, κάτω από τα τρία ξύλα, ρίχνουν πουρνάρια και κέδρα (καίνε εύκολα και αναδίνουν μεγάλη φλόγα) και στην κορυφή της "πυραμίδας" δένουν ένα φίδι ή μια χελώνα ή 1-2 γκουστερίτσες (σαύρες), αν δεν μπορέσουν να βρουν φίδι ή χελώνα. Το φίδι, η χελώνα και οι σαύρες συμβολίζουν τον προδότη Ιού¬δα και γι' αυτό το έθιμο λέγεται και Ιούδας. Μόλις ο παπάς πει "Χριστός Ανέστη" (τη νύχτα του Πάσχα ξημερώνοντας Κυριακή), τα παιδιά που βρίσκονται από ώρα στους "αφανούς" τους βάζουν φωτιά, "πιστεύοντας" έτσι ότι καίνε τον Ιούδα.

Το έθιμο συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ευρυζωνικά δίκτυα

Με τη χρήση μητροπολιτικών ευζωνικών δικτύων, οπτικών ινών, ενισχύεται σημαντικά η υποδομή για την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας στην Περιφέρεια με την δυνατότητα παροχής στους πολίτες υπηρεσιών, όπως:

• Ταχύτερο και φθηνότερο Internet (ευρυζωνικό Internet).
• Ηλεκτρονικές συναλλαγές με τις Δημόσιες Υπηρεσίες, πολύ γρήγορα και με ασφάλεια των δεδομένων από το σπίτι ή το γραφείο.
• Ηλεκτρονικές οικονομικές συναλλαγές από το σπίτι με τράπεζες και δημόσιες υπηρεσίες
• Εργασία εξ αποστάσεως, μέσω μεθόδων τηλε-εργασίας, από πολίτες απομακρυσμένων περιοχών.
• Ενημέρωση και ψυχαγωγία.
• Δυνατότητα τηλεφωνικής συνομιλίας σε συνδυασμό με εικόνα με πρακτικά μηδενικό κόστος τόσο μεταξύ των διασυνδεόμενων δημόσιων φορέων όσο και για τους πολίτες, χάρη στην ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας.

Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη που εκπονεί το ΕΑΙΤΥ συμπεραίνουμε οτι οι περισσότεροι χρήστες ζητούν την υπηρεσία της τηλε-διάσκεψης ενω τα ποσοστά για παιχνίδια και τηλε-ιατρική ειναι χαμηλότερα .

(Κάντε κλικ στα διαγράμματα για μεγένθυνση)

Παράδοση και Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ:

• Ρωμαϊκό Υδραγωγείο
  

• Οι Μύλοι
  

• Ο βυζαντινός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα

• Ο ναός του Αγίου Γεωργίου

Το αστικό λεωφορείο τη δεκαετία του '40


Ο Χορτιάτης μετά το Ολοκαυτωμα στις 2 Σεπτεμβρίου 1944

Οι Μύλοι

Γύρω στα 1500μ. δυτικά από το κέντρο του χωριού, κοντά στο σημείο όπου η προφορική παράδοση τοποθετεί τον παλιό οι­κισμό του Παλιοχωρίου, βρίσκονται τα ερείπια δύο ανεμόμυλων. Η χρονολογία της κατασκευής τους δεν έχει εξακριβωθεί, πιθανολογείται όμως ότι χτίστηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι πέτρινοι και διαθέτουν εσωτερικό κλιμακοστάσιο. Η λειτουργία τους δεν ξεπέρασε τον έναν αιώνα και μετά τη διακοπή της οι ανεμόμυλοι εγκαταλείφθηκαν για πάντα. Πρόκειται για μνημεία που είναι από τα μοναδικά του είδους τους στην ευρύτερη περιο­χή της Θεσσαλονίκης και είναι χτισμένα στο ψηλότερο σημείο ε­νός λόφου, με απεριόριστη θέα τόσο προς τη Θεσσαλονίκη, το Θερμαικό Κόλπο και τον Όλυμπο στα δυτικά, όσο και προς τη λίμνη τον Αγίου Βασιλείου στα ανατολικά.

Ρωμαϊκό Υδραγωγείο

Κατά την είσοδό του στο χωριό, ο επισκέπτης θα δει στα δεξιά του το τμήμα ενός υδραγωγείου. Ο τρόπος κατασκευής του (τοξοειδής) και η αμιγής πλινθοδομή ορισμένων σημείων τον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να κατασκευάστηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Η σπουδαιότητα του μνημείου για την περιοχή της Θεσσαλονίκης γίνεται φανερή από αρκετές σωζόμενες πηγές και μαρτυρίες. Μεταξύ άλλων, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ευστάθιος (12ος αιώνας) κάνει λόγο για το "Χορταΐθέν ύδωρ" που ύδρευε την πόλη, ενώ ο Th. Tafel (19ος αιώνας) επισημαίνει ότι "...αυτός ο τόπος (Χορτιάτης) βρίσκεται σ' ένα βουνό, στο οποίο υπάρχει ένα υδραγωγείο που οδηγεί το νερό στη Θεσσαλονίκη...".

Εκτός από τη ρωμαϊκή, διακρίνονται και άλλες δύο φάσεις κατασκευής του υδραγωγείου, μία βυζαντινή και μία της περιόδου της τουρκοκρατίας, γεγονός που υποδηλώνει και το ενδιαφέρον της εκάστοτε διοίκησης της Θεσσαλονίκης για συντήρηση, επισκευή και βελτίωση αυτού του τόσο σημαντικού για την περιοχή δημόσιου έργου. Την πορεία του υδραγωγείου μπορούμε σήμερα να την παρακολουθήσουμε, εκτός από το συγκεκριμένο τμήμα, που είναι βέβαια το μεγαλύτερο και το μόνο που δίνει μια σαφή εικόνα της κατασκευής του όλου έργου, και από λιγοστά ακόμη λείψανά του στις περιοχές του Πανοράματος, του Ασβεστοχωρίου, του σύγχρονου ξενοδοχείου "Φιλίππειον" και στη Θεσσαλονίκη. Μία από τις δεξαμενές της πόλης όπου έφτανε το νερό του Χορτιάτη μέσω του υδραγωγείου αυτού σώζεται σήμερα στη Μονή Βλατάδων στην Άνω Πόλη.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου

Σε απόσταση ελάχιστων μέτρων από τη Μεταμόρφωση τον Σωτήρα βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, η εκκλησία του χωριού. Χτίστηκε, ίσως πάνω στη θέση προγενέστερου ναού το 1837 και η χρονολογία αυτή είναι σκαλισμένη σε μια ανάγλυφη μαρμάρινη πλάκα, εντοιχι­σμένη στο νότιο τοίχο του μνημείου. Ο ναός ανήκει στον τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής με τρία κλίτη, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους με δύο σειρές από επτά κίονες. Ο αρχιτεκτονικός αυτός τύπος ήταν πολύ διαδεδομένος τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα στη Μακεδονία. Οι διαστάσεις της εκκλησίας (22 x 13,6 μ.) υποδηλώνουν την οικονομική και κοινωνική κατάσταση του οικισμού του Χορτιάτη κατά το 19ο αιώνα.

Εξωτερικά οι τοιχοποιίες του ναού είναι αρμολογημένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνονται εν μέρει οι δομημένες πέτρες. Στη δυτική όψη είναι διαμορφωμένη ανοιχτή ξύλινη στοά (χαγιάτι), χαρακτηριστικό στοιχείο της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της Μακεδονίας, που οφείλει την παρουσία του, κυρίως, στις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής. Στο εσωτερικό υπάρχει στη δυτική πλευρά ο απαραίτητος την εποχή της τουρκοκρατίας γυναικωνίτης. Στα νότια της εκκλησίας βρίσκεται το κωδωνοστάσιό της, που οικοδομήθηκε το 1874.

Έντονη είναι η παρουσία του βυζαντινού στοιχείου στο ναό. Η εξωτερική πλευρά της αψίδας του ιερού κοσμείται με εννέα τυφλά αψιδώματα, στοιχεία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Τα μαρμάρινα υπέρθυρα της νότιας και της δυτικής εισόδου και οι παραστάδες της δεύτερης είναι βυζαντινά γλυπτά σε δεύτερη χρήση, ενώ βυζαντινά είναι και τα θυρώματα που διαμορφώνουν τις ποδιές των παραθύρων της νότιας πλευράς. Επιπλέον, στη δυτική και νότια όψη του ναού υπάρχουν εντοιχισμένα κομμάτια από γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη των παλαιοχριστιανικών και βυζαντινών χρόνων, πολλά από τα οποία δεν αποκλείεται να προέρχονται από τη Μονή Χορταΐτου. Παλαιοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη συναντούμε κυρίως στη στοά της δυτικής όψης:

Τρεις από τις κολόνες που στηρίζουν τη μονόρριχτη στέγη της και τρία κιονόκρανα στο πέτρινο πεζούλι της ανήκουν στην εποχή αυτή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λιθανάγλυφες διακοσμητικές πλάκες που είναι εντοιχισμένες στη νότια και την ανατολική πλευρά του ναού. Τα θέματά τους - ανθρώπινες μορφές, σταυροί, πουλιά, φυτικά και απλά διακοσμητικά μοτίβα - έχουν έντονο λαϊκό χαρακτήρα. Πάνω από τις πλάκες αυτές διαμορφώνονται τόξα, στο κέντρο των οποίων έχουν εντοιχιστεί μαρμά­ρινα ανθρώπινα πορτρέτα με σαφείς διαφορές στα χαρακτηριστικά των προσώπων. Κατά μία άποψη πρόκειται για απεικονίσεις των μαστόρων που εργάστηκαν στην εκκλησία.

Στο εσωτερικό του ναού σώζονται το ξύλινο τριμερές τέμπλο, ο δεσποτικός θρόνος, ο άμβωνας και ένα πλούσια διακοσμημένο αναλόγιο με επιγραφή που το χρονολογεί στα 1729 (προφανώς από παλαιότερη εκκλησία). Πολλές από τις εικόνες τον τέμπλου (όπως αυτές του Χριστού, της Με­ταμόρφωσης και του Αγίου Νικολάου), καθώς και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στα βημόθυρα είναι έργα γνωστών ζωγράφων του 19ου αιώνα, με έντονη δραστηριότητα στην κεντρική Μα­κεδονία. Από τα κειμήλια τον ναού αξίζει να μνημονευτούν δύο από τα χειρόγραφα, που χρο­νολογούνται στο 14ο και 15ο αιώνα, καθώς και έντυπα λειτουργικά βιβλία με ενθυμίσεις που γράφουν διάφορα γεγονότα και χρονολογούνται από το 17ο αιώνα μέχρι το 1947. Δύο από αυτές αναφέρονται στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (1912) και στο ολοκαύτωμα τον Χορτιάτη (1944). Σώζονται, επίσης, μια χρυσή επένδυση Ευαγγελίου, του 1806, και ένας περίτεχνος σταυρός αγιασμού.

O βυζαντινός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα

Πολύ κοντά στα υπολείμματα της Μονής Χορταίτου, στο κέντρο του Χορτιάτη, βρίσκεται ο βυζαντινός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που με βάση τυπολογικά στοι­χεία χρονολογείται στο 12ο αιώνα. Η εξαιρετική σημασία τον μνημείου αυτού δεν οφείλεται τόσο στην ηλικία του όσο στο γεγονός ότι αποτελεί το μοναδικό δείγμα "απλού ή νησιωτικού οκταγωνικού ναού" σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι λίγοι ναοί που είναι χτισμένοι με τον τύπο αυτό περιορίζονται στη νησιωτική χώρα και κυρίως στη Χίο (Νέα Μονή, Παναγία η Κρίνα, Άγιοι Απόστο­λοι στο Πυργί). Η παρουσία μάλιστα του ναού λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, που ανήκε στη σφαίρα επιρροής της Kωνσταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής, ενισχύει την άποψη ότι ο αρχιτεκτονικός αυτός τύπος δημιουργήθηκε στη Βασιλεύουσα.

Ο κυρίως ναός έχει τετράγωνη κάτοψη και καλυπτόταν με τρούλο στηριζόμενο σε οκτώ τόξα μέσω ισάριθμων σφαιρικών τριγώνων. Οι ωθήσεις του τρούλου αντιμετωπίζονταν απευθείας από τους εξωτερικούς τοίχους του κτίσματος, ενώ στους "σύνθετους ή ηπειρωτικούς οκταγωνικούς" ναούς τα στηρίγματα του τρούλου βρίσκονται σε κάποια απόσταση από τους εξωτερικούς τοίχους και οι ωθήσεις του αντιμετωπίζονται από τέσσερα διαμερίσματα στις γωνίες του κυρίως ναού. Σε κάποια φάση ο νάρθηκας και ένα μεγάλο μέρος της ανωδομής του ναού κατέρρευσαν και έτσι σήμερα απουσιάζουν εντελώς τόσο ο νάρθηκας όσο και ο τρούλος, ενώ η είσοδος από το νάρθηκα στον κυρίως ναό έχει χτιστεί και ο επισκέπτης μπορεί να μπει στο ναό μόνο από τη βόρεια είσοδο. Όλες αυτές οι μεταβολές έχουν δημιουργήσει μια εικόνα του μνημείου διαφορετική από αυτήν που αρχικά είχε.

Το Ιερό χωρίζεται από τον κυρίως ναό με δύο ισχυρούς πεσσούς, διαθέτει υπερυψωμένο δάπε­δο και διαιρεlται σε τρία μέρη: στο Ιερό Βήμα, που καλύπτεται με ημικυλινδρική καμάρα, την Πρόθε­ση και το Διακονικό, που καλύπτονται με σταυροθόλια. Οι τρεις αυτοί χώροι επικοινωνούν μεταξύ τους με τοξωτά ανοίγματα. Είσοδοι με μαρμάρινα θυρώματα οδηγούν από τον κυρίως ναό στην Πρόθεση και το Διακονικό, ενώ μπροστά από το Ιερό Βήμα υπήρχε αρχικά μαρμάρινο τέμπλο. Εχει σωθεί μόνο η βάση του και στη θέση του υπάρχει ένα νεότερο, ξύλινο τέμπλο.

Η τοιχοδομία του ναού συνδυάζει το πλινθοπερίκλειστο σύστημα δομής (μεγάλες πέτρες, τοπο­θετημένες ισόδομα και σε ζώνες, περιβάλλονται από οριζόντιες και κάθετες πλίνθους) με την τεχνι­κή της κρυμμένης πλίνθου (επάλληλες σειρές πλίνθων, από τις οποίες μία είναι ορατή και μία στα­ματάει λίγο πιο μέσα και καλύπτεται από κουρασάνι, για να αποφεύγεται η μονοτονία).

Πρέπει να σημειωθεί ότι το εσωτερικό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα είναι γεμάτο με τοιχογραφίες. Το μεγαλύτερο μέρος τους όμως είναι καλυμμένο από νεότερα ασβεστώματα, με συνέ­πεια να διακρίνονται μόνο λίγες μορφές αγίων. Αυτές επιτρέπουν ωστόσο την παρατήρη­ση των γενικών χαρακτηριστικών των τοιχογραφιών, με βάση τα οποία ο ζωγραφικός διάκοσμος του ναού μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη του 12ου αιώνα. Έχουμε να κάνουμε τότε με τις μοναδι­κές σωζόμενες τοιχογραφίες του αιώνα αυτού στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, ύστερα από την οριστική απώλεια των τοιχογραφιών του νάρθηκα του ναού της Παναγίας Χαλκέων.

Από το ναό έχουν σωθεί επίσης η πλευρά μαρμάρινης σαρκοφάγου του 13ου αιώνα με δίγλωσση επιγραφή (ελληνική-παλαιοβουλγαρική) του Μιχαήλ Ασάνη, καθώς και τρεις εικόνες, μία του 14^ου (Παναγία Βρεφοκρατούσα) και δύο του 17ου αιώνα (Θεοτόκος, Πρόδρομος), οι οποί­ες φυλάσσονται σήμερα στο ναό του Αγίου Γεωργίου.

Καλό Πάσχα...

... από όλους εμάς εδώ στη "Χουακίνα"!

Πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco):

The Crucifixion
1596 - 1600
Oil on canvas, 312 x 169 cm
Museo del Prado, Madrid

The Resurrection (detail)
1596-1600
Oil on canvas
Museo del Prado, Madrid

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

ΗΜΕΡΑ	ΗΜΕΡ/ΝΙΑ	ΜΑΘΗΜΑ	ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΡΙΤΗ	20 - 5 – 2008	-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ	ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΕΜΠΤΗ	22 - 5 – 2008	-ΒΙΟΛΟΓΙΑ -ΦΥΣΙΚΗ -ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ -ΙΣΤΟΡΙΑ	ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΑΒΒΑΤΟ	24- 5 – 2008	-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)
ΤΡΙΤΗ	27 - 5 – 2008	-ΙΣΤΟΡΙΑ -ΒΙΟΛΟΓΙΑ -ΧΗΜΕΙΑ – ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ -ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝ/ΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)
ΠΕΜΠΤΗ	29 -5–2008	-ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ -ΦΥΣΙΚΗ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)
ΣΑΒΒΑΤΟ	31 - 5 - 2008	-ΛΑΤΙΝΙΚΑ -ΧΗΜΕΙΑ -ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ -ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝ/ΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)
ΤΡΙΤΗ	3 -6 - 2008	-ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ	ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ

Ως ώρα έναρξης εξέτασης ορίζεται η 08:30 π.μ.

Οι υποψήφιοι πρέπει να προσέρχονται στις αίθουσες εξέτασης μέχρι τις 08:00 π.μ.

Η διάρκεια εξέτασης κάθε μαθήματος είναι τρεις (3) ώρες.

Άντε και καλή μας επιτυχία...